Communicatie op de neonatologie-afdeling: effecten op ouders
Het is algemeen bekend dat communicatie van groot belang is in de gezondheidszorg. Communicatie tussen patiënt (of ouders van de patiënt) en zorgverleners kan positieve, maar ook negatieve effecten hebben. Om beter inzicht te krijgen in de ervaringen van ouders met communicatie op de neonatologie-afdeling hebben we in de literatuur op systematische wijze gezocht naar wetenschappelijke publicaties. In 77 studies werden de ervaringen van bijna 7000 ouders (grotendeels moeders) en 693 zorgverleners beschreven. De meeste studies (83%) zijn uitgevoerd op neonatale intensive care afdelingen.
De ervaringen van ouders en zorgverleners konden worden verdeeld in vijf thema’s:
- omgaan met de situatie (coping)
- kennis
- participatie in zorg en communicatie
- empowerment en ouder-kind-binding
- en tevredenheid met de zorg en de zorgverleners
Gesprekje tussendoor: kleine moeite, groot effect
Ouders en zorgverleners benoemen zowel positieve als negatieve communicatie ervaringen, met effecten die ook op lange termijn kunnen blijven bestaan. Positieve communicatie ervaringen geven ouders het gevoel onderdeel te zijn van het team, verminderen gevoelens van angst, depressie en stress bij ouders, bevorderen het zelfvertrouwen, verbeteren de informatieoverdracht in gesprekken, stimuleren de ouder-kind-binding en dragen bij aan de tevredenheid over de zorg en de zorgverlener. Een empathische houding, bieden van emotionele steun en positief geformuleerde feedback zijn belangrijke factoren voor ouders in de omgang en gesprekken met zorgverleners. Opvallend was dat niet alleen formele vormen van communicatie een belangrijke invloed hebben, zoals wekelijkse gesprekken, aanwezigheid bij de artsenvisite of ontslagplanning. Juist ook de gesprekjes tussendoor over alledaagse zaken en het tonen van interesse in het (gezins)leven buiten het ziekenhuis worden door ouders hooggewaardeerd. Daartegenover staat dat ogenschijnlijk “kleine” zaken zoals misverstanden, grapjes of inadequate timing van informatie tot een sterk negatieve ervaring kunnen leiden.
Verder onderzoek naar zaken die de communicatie kunnen verbeteren is noodzakelijk. Daarnaast is het belangrijk dat zorgverleners op de neonatologie-afdeling zich er van bewust zijn dat ook de dagelijkse interactie en communicatie aan het bed een grote impact heeft op de ouders.
Do’s: communicatie die leidt tot positieve ervaringen
- Een empathische houding met positief taalgebruik, bieden van emotionele steun
- Juiste, tijdige en begrijpelijke informatie geven
- Informele gesprekjes over alledaagse zaken en interesse tonen in het (gezins)leven buiten de neonatologie-afdeling
- Ouders beschouwen als gelijkwaardige partners met hun eigen unieke rol in het team
- Ouders gelegenheid geven om hun mening in te brengen en hen te betrekken in het besluitvormingsproces op een wijze die past bij de ouders en de situatie op dat moment
- Ouders empoweren en hen coachen naar zelfstandig ouderschap
Don’ts: communicatie die leidt tot negatieve ervaringen
- Te veel of ingewikkelde informatie geven, gebruik van medische termen
- Te weinig of te laat informatie geven
- Ouders te weinig betrekken in de zorg of besluitvorming
- Onvriendelijk, neerbuigend of commanderend taalgebruik
- Ouders het gevoel geven afgeremd te worden in hun ouderrol
- Spanningen en conflicten tussen ouders en zorgverleners
- Verschil van mening over het beleid tussen zorgverleners
Referentie
Effects of parent-provider communication during infant hospitalization in the NICU on parents: A systematic review with meta-synthesis and narrative synthesis. Nanon Labrie, Nicole van Veenendaal, Ramona Ludolph, Johannes Ket, Sophie van der Schoor, Anne van Kempen. Patient Education and Counseling; publicatie verwacht zomer 2021.
Dit verhaal is afkomstig uit de mei-editie van Kleine Maatjes
Archief > 2021 > juli
- 12-07-2021 - Communicatie op de neonatologie-afdeling: effecten op ouders
- 12-07-2021 - Te vroeg geboren baby’s eerder naar huis met sondevoeding en videocontact
- 12-07-2021 - Onverwachts aan de andere kant van het vak
- 12-07-2021 - Dagboek van een moeder op de afdeling Neonatologie
- 12-07-2021 - De eerste stappen in de wereld van mijn dochter Perine
- 12-07-2021 - Met loeiende sirenes naar het UMCG
- 12-07-2021 - Een eenzame kraamtijd tijdens corona
- 12-07-2021 - Een simpele verkoudheid kon voor Scott en Glenn een retourtje ziekenhuis betekenen
- 12-07-2021 - Doof door vroeggeboorte